Rouw begint vaak al voor het afscheid

Hoe ga je om met al die verwarrende gevoelens die bij je komen binnenwaaien op het moment dat je hoort dat je huisdier niet meer beter zal worden?

Ik weet nog precies hoe woest ik was toen ik te horen kreeg dat Joonas niet meer lang te leven had. Aanvaarden dat hartfalen fataal is, was voor mij op dat moment te groot om te bevatten.

Mijn enige gedachte toen was: ‘Doe iets! Zorg gewoon dat hij weer beter wordt!’ Het idee dat het afscheid ineens heel nabij was, voelde voor mij onwezenlijk en ondenkbaar.

En ook al heb ik in de maanden die volgden gevochten, samen met Joonas, het moment van de diagnose was ook het begin van een rouwproces dat met woede begon omdat het verdriet niet te harden zou zijn geweest. Ik heb het lang genegeerd maar ik volgde elke beweging die Joonas maakte en bleef zo veel mogelijk thuis.

Met wat geluk hebben we samen met onze huisdieren een lang en gelukkig leven. Ook al beseffen we dat we ooit afscheid afscheid zullen moeten nemen.

Op het moment dat ons huisdier terminaal ziek of oud wordt, kan het zijn dat we al beginnen rouwen lang voor we hem of haar verliezen aan de dood. Anticiperende rouw komt met een heel eigen vorm van pijn en verdriet.

Ineens leef je samen op geleende tijd. Ik heb lang gedacht dat we het lot konden omzeilen. Dat mijn Joonas anders was en dat er altijd uitzonderingen zijn op de statistieken. Niks is minder waar. Ontkenning is soms eenvoudiger dan onder ogen zien dat de dood stilletjes is binnen komen sluipen. Leven met anticiperende rouw is elke dag samen leven met de wetenschap dat het de laatste maanden, weken of dagen samen zijn.

Soms start het rouwproces op het moment van de fatale diagnose en soms is het verdriet latent en bijna onzichtbaar aanwezig tot je de dag dat je moet vaststellen dat je oude kat begint te struikelen op de trap of dat je hond je niet meer tegemoet komt lopen als je thuiskomt. En dat je niet meer om de realiteit heen kan.

Het is uitputtend proces, balancerend op de koord van een onzeker tijdsbestek en vervuld van dagdagelijkse onzekerheid met heel veel vragen over hoe het proces verder zal lopen.

Hoe lang hebben we nog samen?

Waarom heb ik dit niet vroeger opgemerkt?

Hadden we iets kunnen doen?

Wanneer zal ik weten dat het tijd is om afscheid te nemen?

En zal ik dan de juiste beslissing nemen?

Wat als ik te lang wacht?

Wat als ik te vroeg de beslissing neem?

Leven met een dier dat terminaal is, kan veel gevoelens van angst, onzekerheid en zelf depressie met zich meebrengen. De dagdagelijkse verantwoordelijkheid of zorg nemen voor een ander is van een totaal andere dimensie dan denken en praten over het einde van datzelfde leven.

Want wanneer beslis je dat het goed is geweest en dat het lijden niet langer moet duren? Waar is het punt in de tijd dat er meer slechte dan goede dagen zijn? Allemaal vragen die elke dag opnieuw door je hoofd kunnen spoken.

En natuurlijk wil je genieten van elke goede dag en van alle mooie momenten samen. Dat is ook wat iedereen rondom je probeert te vertellen. Tegelijkertijd leef je in de wetenschap dat elke dag samen ook de laatste kan zijn. Je bent onbewust constant bezig om je voor te bereiden op wat komen moet. Het is leven op het kruispunt van leven en dood.

Joonas heeft uiteindelijk gekozen voor de stilte van de nacht om dit leven te verlaten. Hij heeft nooit een teken gegeven dat hij ziek was of niet meer kon. In die zin heeft hij het me makkelijk gemaakt, ik heb de beslissing niet moeten nemen om zijn leven te beëindigen. Ik had het wel gedaan als zijn lijden te groot was geworden. Dat weet ik wel heel zeker.

We hebben een mooie tijd samen gehad, ook de laatste maanden. Ik heb moeten leren buigen voor het leven, wat me rest is de liefde en de dankbaarheid die ik meeneem in mijn hart tot mijn laatste dag.